tuolbasan (Srey Santhor)
B
Monks
Home
5

Contact

  • Monks
  • Tholun23@gmail.com
  • +855015897766

Loading...

Loading...

Contact| Photo/Video | Call Video | Notification

Successful mailing !
Happy day 8 month 3
Day to honor women. Without them, men wouldn't be able to do anything !
Happy Birthday Bokator World
4 month 3. A memorable day for me. The day I was born. And today is the 15th anniversary of that day.

 

ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍ សិល្បៈអង្គរ ឰដ៏ស្រុកស្រីសន្ធរ ខេត្តកំពង់ចាម
ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍​ជាទីតាំងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សំខាន់មួយដែលមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងរ៉ាវប្រវត្តិសាស្ត្រជាច្រើន ។ ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍មាន​ទីតាំង​ស្ថិត​នៅ​ឃុំ​បារាយណ៍ ស្រុកស្រីសន្ធរ ខេត្ត​កំពង់ចាម ។ ដើម្បីធ្វើ​ដំណើរ​ទៅប្រាសាទ​នេះ (ដោយ​ចេញ​ពី​ក្រុង​ភ្នំពេញ) គេត្រូវ​ធ្វើ​ដំណើរ​តាម​ផ្លូវ​ជាតិ​លេខ​៦A ហើយ​ឆ្លង​ស្ពាន​ព្រែក​តា​មាក់​ទៅ​ត្រើយ​ខាង​កើត បន្ទាប់​មក​បត់​ឆ្វេង​ស្រប​តាម​បណ្ដោយ​មាត់​ទន្លេ ។ ត្រូវ​ធ្វើ​ដំណើរ​រហូតដល់​ទីរួម​ស្រុក​ស្រីសន្ធរគឺទីប្រជុំជន​ព្រែកពោធិ៍ ។ រួចបន្ត​ដំណើរ​ទៅ​ទៀត​ប្រមាណ​ជា​ ៨គីឡូម៉ែត្រ​​ទៅ​ដល់​ផ្សារ​ព្រែក​ដំបូក ។ បន្ទាប់​មក​ត្រូវ​បត់​ស្ដាំដៃតាម​ផ្លូវ​ដី​នៅ​មុខ​វត្ត​ប្រាសាទ​វដ្ដី​ហើយធ្វើ​ដំណើរ​ប្រមាណ​ ៧គីឡូម៉ែត្រ​ទៀត​មុននឹង​ទៅ​ដល់​ឃុំ​បារាយណ៍ ។ ឯប្រាសាទ​ព្រះ​ធាតុ​បារាយណ៍​ស្ថិត​នៅ​ចម្ងាយ​ប្រមាណ​ ១គីឡូម៉ែត្រ​ខាង​ត្បូង​ឃុំ​នេះ ។
ប្រាសាទនេះ​សព្វ​ថ្ងៃនៅ​សល់​ប្រាង្គ​មួយ​ធ្វើ​ពី​ថ្មភក់និង​ថ្មបាយក្រៀម ។ ប្រាង្គ​នេះ​មា​នទ្វារចូលពីខាង​កើតនិងខាង​លិច (គេសន្ធប់​ទ្វារ​ខាង​លិច​នឹង​ឥដ្ឋ) ឯទ្វារ​ខាង​ជើងនិងត្បូង​ជា​ទ្វារ​បញ្ឆោត ។ គេសង្ស័យ​ថា​ប្រាសាទ​នេះ​មាន​ប្រាង្គ​បី​ពីព្រោះគេ​ឃើញ​មាន​សំណល់​ចម្លាក់​ផ្ដែរនិងហោជាង​ជា​ច្រើន​ដែល​ត្រូវ​បាន​យក​មក​ប្រើប្រាស់​ជា​ថ្មី ។ តាម​រយៈក្បាច់​ចម្លាក់ គេគិត​ថា​ប្រាសាទ​នេះ​កសាង​ឡើង​នៅ​សតវត្ស​ទី១១ ក្នុង​រចនាបថ​បាពួន ។ ក្រោយ​មក​ប្រហែល​អាច​នៅ​សតវត្ស​ទី១៤ឬ​១៥ គេបាន​កែប្រែ​ប្រាសាទ​នេះ​ដោយ​​លើក​ដី​ធ្វើ​លាន​មួយ​ទ្រវែង​នៅ​ខាង​មុខ​ប្រាសាទ ហើយ​យក​ផ្ដែ​និង​ហោជាង​មក​តម្រៀប​ជុំ​វិញ ធ្វើ​ជា​ឃឿន​ព្រះ​វិហារ​តែ​ម្ដង ។
នៅក្បែរទីទួលនោះផ្នែកខាងជើងមានទួលឧកញ៉ាតន ។ នៅមិនឆ្ងាយពីនោះប៉ុន្មានមានទួលឧកញ៉ាភក្តី នៅផ្នែកខាងក្រោយទួលព្រះធាតុចម្ងាយ ប្រហែល ៥០០ម៉ែត្រ មានទួលបុរាណមួយគេហៅថាទួលបាសាន ។ នៅខាងមុខទួលព្រះធាតុនេះមានស្លាកស្នាមទន្លេអុំ ដែលមានឈ្មោះថា ទន្លេអុំ​បុរស និងទន្លេអុំស្ត្រី ហើយនៅចំកណ្តាលមានវាលមួយ ជាវេទិកាសម្រាប់ស្តេចគង់ទត ។ បន្ទាប់ពីទន្លេអុំនោះទៅ មានវាលប្រណាំងសេះដែលមាននៅស្លាកស្នាមជាលំអានៗ ។ នៅតាមស្រែជុំវិញទួលព្រះធាតុនោះនៅពេលដែលអ្នកស្រុកធ្វើការភ្ជួររាស់ដីស្រែ ពួកគាត់បានប្រទះឃើញបំណែកនៃបំពង់លូបង្ហូរទឹក ។ នៅក្បែរទួលព្រះធាតុនោះមានទួលមួយដែលមានលក្ខណៈជាកន្លែងឡឥដ្ឋបុរាណខ្នាតធំមួយ នៅផ្នែកខាងមុខឆៀងខាងជើងនៃទួលព្រះធាតុនោះមានស្រះទឹកធំមួយបានបន្សល់ទុកតាំងពីសម័យព្រះបាទពញាយ៉ាតមកម៉្លេះ ។ ទាំងអស់នេះជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់ថាជារាជធានីបុរាណ ។
គួរបបញ្ជាក់ផងដែរថាការចោទជាសំណួរ​ថាតើទីតាំង​នេះ​ ពិត​ជា​ទីតាំង​រាជធានី​របស់ព្រះបាទ​ពញាយ៉ាត​ពេល​ដែលព្រះអង្គ​ចាក​ចេញ​ពី​ក្រុង​អង្គរ​នៅ​ឆ្នាំ១៤៣១​មែនឬយ៉ាងណា គឺពុំទាន់មានចម្លើយច្បាស់លាស់ណាមួយអាចអះអាងបាននោះទេ ៕
0 comment

 

ខេត្តបាសាន ស្ថិតនៅតំបន់ទួលបាសានបច្ចុប្បន្ន នៅក្នុង ឃុំបារាយណ៍ ស្រុកស្រីសន្ធរ ខេត្តកំពង់ចាម។ ដែលមានប្រាសាទនៅទីតាំងនោះគឺ ប្រាសាទព្រះធាតុទួលបាសាន។ ខេត្តនេះធ្លាប់ជារាជាធានីរបស់ខ្មែរ ដែលមានព្រះរាជាគ្រងរាជ្យនៅទីនោះគឺ
១- ព្រះបាទពញាយ៉ាត ១៣៩៤-១៤៦៣ ទ្រង់បានមកករទ័ពនៅទីនេះរយៈពេល៥ខែ ទើបលើកទ័ពទៅវាយរំដោះក្រុងអង្គរពីសៀម ក្រោយមកក៍មកតាំងរាជវាំងនៅទីនេះ១រយៈ រួចក៍មកតាំងរាជវាំងនៅចតុមុខភ្នំពេញសព្វថ្ងៃ។
២- ព្រះបាទស្រីសុរិយោទ័យ ១៤៧២-១៤៨៦ ជាបុត្រព្រះបាទនរាយណ៍រាជាត្រូវជាចៅព្រះព្រះបាទពញាយ៉ាត ដោយអាក់អន់ស្រពន់ចិត្តមិនបានស្នងរាជពីបីតាក៍មកតាំងតំបន់ស្វ័យយ័ត្ននៅទីនេះគ្រប់គ្រងតំបន់ រាជធានីទួលបាសាន រោងដំរី ព្រៃនគរ លង្ហោ ព្រៃបាក់ដែង ទៅទល់នគរចម្ប៉ា។
៣- ព្រះបាទស្រីសុគន្ធបទ ១៥០៤-១៥១២ ជាបុត្រព្រះបាទធម្មោរាជា និងជាចៅព្រះបាទពញាយ៉ាត ក៏មកគង់នៅរាជវាំងទួលបាសាន ប្រកបកិច្ចការផែនដី ដោយទុកឲ្យព្រះអនុចមហាឧបរាជ អង្គចន្ទគង់នៅគ្រប់គ្រងរាជវាំចតុមុខ។
៤- ព្រះបាទរាមាជើងព្រៃ ១៥៩៣-១៥៩៦ ជាក្សត្រដែលបានដឹកនាំទ័ពវាយរំដោះក្រុងលង្វែកពីសៀមមកវិញ ដោយក្រុងលង្វែកត្រូវសៀមដុតបំផ្លាញខ្ទេចអស់ ទ្រងក៍មកគង់នៅរាជរាំងទួលបាសាន ហើយក៍សុគតនៅទីនេះដែរ។
៥- គ.ស ១៥៩៦-១៦០៣ មានស្តេច៣អង្គគង់នៅរាជវាំងទួលបាសាន គឺទី១ អង្គតន់ទី១ -ទី២ អង្គអន និងទី៣សម្តេចកែវាពញាញោម (អន+ញោម)ជាស្តេចចោម្សៀត។
៦-​ ព្រះបាទស្រីសុរិយោពណ៌ ១៦០៣-១៦១៨ជាក្សត្រដែលទទួលការគោរពស្រឡាញចូលចិត្តពីប្រជារាស្គ្រ នៅពេលសៀមវាយចូលក្រុងលង្វែកព្រះអង្គបានប្រយុទ្ធយ៉ាងស្វិតស្វាញទល់នឹងចោសៀម តែចុងក្រោយក្រុងលង្វែកត្រូវសៀមវាយបែកទ្រង់ក៍ត្រូវសៀមចាប់ជាឈ្លើយសឹកហើយបញ្ជូលទៅប្រទេសវា។ក្រោយមកព្រះមហាទេវីក្សត្រីជាព្រះអយ្យកាបានសូមអង្វរព្រះចៅក្រុងសៀមសូមយាងព្រះស្រីសុរិយោពណ៌មកគ្រប់គ្រងនគរវិញ ព្រះចៅក្រុងសៀមក៍យល់ព្រមដោយគឹតថាអាចប្រើក្សត្រអង្គនេះជាកូនអុក តែខុសបំនងស្រឡះ។ព្រះបាទស្រីសុរិយោបណ៍បានមកគ្រងរាជដោយគង់នៅរាជវាំងទួលបាសាន ហើ្យក៍បានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងនឹងក្រុងវ៉េនគរអណ្ណាមដើម្បីសងសឹកនឹងនគរសៀមដែលបានវាយកំទេចក្រុងលង្វែក។
ឧញ៉ាពិជ័យនាគ ជាមន្ត្រីនៅខេត្តបាសាននេះ។
0 comment

 

រាជធានីបុរាណទួលបាសាន ទីប្រវត្តិសាស្ត្រជាង៦០០ឆ្នាំរបស់ខ្មែរ នឹងក្លាយជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ថ្មីលើដីកំពង់ចាម
(កំពង់ចាម)៖ ក្រោយចាកចេញពីក្រុងយសោធរបុរៈនៅអង្គរ «ទួលបាសា» បានក្លាយជារាជធានីបន្ទាប់សម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរជាច្រើនជំនាន់ ដោយបានដើរតួជាទីរំដោះ និងការពារទឹកដី ជាទីកសាងទឹកដី និងបន្សល់ទុកនូវភស្ដុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រយ៉ាងច្រើនក្នុងសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ហើយបើគិតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន រាជធានីបុរាណនេះមានអាយុកាលជាង ៦០០ឆ្នាំមកហើយ។
បន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់សង្គ្រាមជាច្រើនឆ្នាំរួចមក ទីទួលបាសានក៏ដូចជាប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូលបានជំនួសមកវិញដោយសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ និងការអភិវឌ្ឍ ក្នុងនោះទួលបាសានហាក់កំពុងមានសង្ឃឹមឡើងវិញ ក្នុងការប្រកាសប្រាប់ពិភពលោកថា ខ្លួនមិនបានបាត់ឈ្មោះទៅតាមប្រវត្តិសាស្ត្រនោះឡើយ។
ក្ដីសង្ឈឹមនេះបានលេចចេញឡើងបន្ទាប់ពីអភិបាលខេត្តកំពង់ចាម លោក អ៊ុន ចាន់ដា បានបញ្ជាក់ថា លោកនឹងរៀបចំអភិវឌ្ឍន៍ និងអភិរក្សតំបន់ទួលបាសាននេះ ឱ្យក្លាយទៅជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍មួយទៀតសម្រាប់ខេត្តកំពង់ចាម។ ការបញ្ជាក់នេះធ្វើឡើងក្នុងឱកាសលោកដឹកនាំក្រុមការងារចុះពិនិត្យ និងសិក្សានៅតំបន់ប្រវត្តិសាស្រ្តទួលបាសាន ដែលបច្ចុប្បន្នស្ថិតនៅក្នុងឃុំបារាយណ៍ ស្រុកស្រីសន្ធរ នាថ្ងៃទី០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០។
តាមការឲ្យដឹងរបស់អាជ្ញាធរស្រុកស្រីសន្ធរ «ទីទួលបាសាន» ជាតំបន់ប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរជាច្រើនជំនាន់ តួយ៉ាងកាលពីសម័យបុរាណតំបន់ទួលបាសាននេះ ធ្លាប់ជាអតីតខេត្តបាសាន និងនៅមានប្រាសាទព្រះធាតុទួលបាសាន។
ខេត្តបាសាននេះធ្លាប់ជារាជាធានីរបស់ខ្មែរ ដែលមានព្រះរាជាច្រើនព្រះអង្គបានគ្រងរាជ្យបន្តបន្ទាប់នៅទីនោះ៖
១៖ ព្រះបាទចៅពញាយ៉ាត (១៣៩៤-១៤៦៣) ទ្រង់បានមកបង្កទ័ពនៅទួលបាសានអស់រយៈពេល ៥ខែ ទើបលើកទ័ពទៅវាយរំដោះក្រុងអង្គរពីអំណាចរបស់ព្រះចៅកំបង់ពិសី ដែលជាស្ដេចសៀមត្រួតត្រានៅអង្គរបន្ទាប់ពីព្រះចៅបាអាត និងព្រះចៅបាសាត។ ក្រោយមក ព្រះបាទចៅពញាយ៉ាតក៏បានទៅតាំងរាជវាំងនៅទួលបាសានមួយរយៈទៀត រួចក៏ប្ដូរមកតាំងរាជធានីនៅក្រុងចតុមុខ (ភ្នំពេញសព្វថ្ងៃ) ដែលកាលណោះភ្នំពេញត្រូវបានព្រះរាជាប្រសិទ្ធនាមថា «ក្រុងចតុមុខ មង្គលសកល កម្ពុជាធិបតី សិរីធរ បវរឥន្ទបត្តបុរី រដ្ឋរាជសីមា មហានគរ»។
២៖ ព្រះបាទស្រីសុរិយោទ័យ (១៤៧២-១៤៨៦) ជាបុត្ររបស់ព្រះបាទនរាយណ៍រាជា និងត្រូវជាចៅរបស់ព្រះបាទពញាយ៉ាត។ ដោយអាក់អន់ស្រពន់ចិត្តមិនបានស្នងរាជ្យពីព្រះបិតា (រាជ្យបល្ល័ង្កបានបន្តទៅលើព្រះបាទស្រីរាជា ដែលត្រូវជាព្រះអនុជទី២របស់ព្រះបាទនរាយណ៍រាជា) ព្រះបាទស្រីសុរិយោទ័ក៏មកតាំងអំណាចស្វយ័តនៅទួលបាសាន គ្រប់គ្រងខេត្តបាសាន ខេត្តរោងដំរី ខេត្តព្រៃនគរ ខេត្តលង់ហោរ ខេត្តព្រៃបាក់ដែង ពោលគឺចាប់ពីតំបន់ទួលបាសានដល់ដែនដីកម្ពុជាក្រោមទៅទល់នឹងនគរចម្ប៉ា។
ពេលនោះហើយដែលកម្ពុជាត្រូវបែងបាក់ជា ៣នគរ៖ មួយផ្នែកស្ថិតក្រោមការត្រួតត្រារបស់ព្រះបាទស្រីសុយោទ័យ។ មួយផ្នែកទៀត គឺចាប់ពីខាងលិចទន្លេសាបទៅទល់នឹងថៃភាគខាងកើត និងថៃភាគឦសាន ស្ថិតក្រោមការត្រួតត្រារបស់ព្រះបាទស្រីរាជា ដែលកំពុងវាយរំដោះទឹកដីពីព្រះចៅសៀមនៅក្រុងអយុធ្យា។ មួយផ្នែកផ្សេងទៀត ដែលមានរាជធានីនៅចតុមុខ ស្ថិតក្នុងអំណាចរបស់ព្រះបាទធម្មរាជា ដែលត្រូវជាព្រះអនុជរបស់ព្រះបាទស្រីរាជា និងជាម្ចាស់មារបស់ព្រះបាទស្រីសុរិយោទ័យ។
ចុងក្រោយ រាជ្យបល្ល័ង្កបានទៅលើដៃរបស់ព្រះបាទធម្មរាជា ដែលជាកូនកាត់ខ្មែរសៀុម ដោយព្រះបិតារបស់ព្រះអង្គគឺព្រះបាទពញាយ៉ាត មាតាគឺស្នំឯកជនជាតិឈ្មោះ ស៊ីសាង៉ាម ដែលប្អូនស្រីរបស់ព្រះចៅកំបង់ពិសី។ ព្រះបាទធម្មរាជាមានព្រះរាជបុត្រចំនួន ២ព្រះអង្គ គឺព្រះបាទស្រីសុគន្ធបទ និងព្រះបាទច័ន្ទរាជា។
៣៖ ព្រះបាទស្រីសុគន្ធបទ (១៥០៤-១៥១២) ជាបុត្ររបស់ព្រះបាទធម្មរាជា និងជាចៅព្រះបាទពញាយ៉ាត។ ថ្វីដ្បិតទ្រង់មានបុព្វរាជធានីនៅក្រុងចតុមុខក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែព្រះអង្គក៏បានទៅគង់លម្ហែ និងប្រកបរាជកិច្ចនៅរាជវាំងទួលបាសានផងដែរ ដោយទុកឲ្យព្រះអនុជ គឺព្រះអង្គច័ន្ទ (អនាគតព្រះបាទច័ន្ទរាជា) ដែលជាមហាឧបរាជគង់នៅគ្រប់គ្រងរាជវាំចតុមុខជំនួស។
៤៖ ព្រះបាទរាមាជើងព្រៃ (១៥៩៣-១៥៩៦) ថ្វីដ្បិតសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រសរសេរថា ព្រះអង្គមានប្រវត្តិវង្សាវតាមិនច្បាស់លាស់ ប៉ុន្តែព្រះអង្គជាព្រះវីរក្សត្រដែលបានដឹកនាំទ័ពវាយរំដោះក្រុងលង្វែកពីអំណាចសៀម ក្នុងរជ្ជកាលព្រះចៅឯកទសរដ្ឋ (ព្រះអនុជរបស់ព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរសូរមហារាជ) មកវិញផងដែរ។ មុនរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាជើងព្រៃ គឺក្នុងរជ្ជកាលព្រះជ័យជេដ្ឋាទី១ (អាយុ១១ឆ្នាំ) និងព្រះបិតាព្រះសត្ថាទី១ ក្រុងលង្វែកត្រូវបានកងទ័ពសៀមដុតបំផ្លាញខ្ទេចអស់ ក្រោមប្រតិបត្តិការសឹករបស់ព្រះចៅនរសូរ (ថៃហៅ ព្រះចៅណារេសួន) កាលព្រះអង្គសោយរាជ្យនៅក្រុងអយុធ្យា។
ក្នុងកាលសម័យរៀបចំគម្រោងការរំដោះក្រុងលង្វែក និងក្នុងពេលឡើងសោយរាជ្យសម្បត្តិជាព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះបាទរាមាជើងព្រៃក៏បានទៅគង់នៅរាជរាំងទួលបាសាន ហើយក៏សោយទិវង្គតនៅទីនេះដែរ។
៥៖ ព្រះបាទស្រីសុរិយោពណ៌ (១៦០៣-១៦១៨) ជាក្សត្រដែលទទួលបានការគោរពស្រលាញ់ពីប្រជានុរាស្ត្រ ព្រះអង្គជាព្រះអនុជរបស់ព្រះបាទសត្ថាទី១។ នៅពេលកងទ័ពសៀមរបស់រាជមនូ ដែលជាមេទ័ពរបស់ព្រះចៅនរសូរវាយចូលក្រុងលង្វែកនោះ ព្រះបាទស្រីសុយោពណ៌ (ក្នុងឋានៈជាមេទ័ព) បានដឹកនាំទ័ពប្រយុទ្ធយ៉ាងស្វិតស្វាញទប់ទល់នឹងកងទ័ពសៀម តែចុងក្រោយក្រុងលង្វែកត្រូវសៀមវាយបែកទាល់តែបាន ហើយទ្រង់ក៏ត្រូវសៀមចាប់ជាឈ្លើយសឹកបញ្ជួនទៅក្រុងអយុធ្យា។
ក្រោយមក ក្សត្រិយ៍ព្រះមហាទេវី ដែលជាព្រះអយ្យកាបានសុំអង្វរស្ដេចសៀម ដើម្បីយាងព្រះស្រីសុរិយោពណ៌មកគ្រប់គ្រងនគរកម្ពុជាវិញ។ ស្ដេចសៀមក៏បានយល់ព្រមតាមសំណើរបស់ព្រះមហាទេវី ដោយគិតថាអាចយកនគរខ្មែរជានគរចំណុះរបស់សៀុមបាន តាមរយៈលើកព្រះបាទស្រីសុយោពណ៌ឱ្យឡើងគ្រងរាជ្យបល្ល័ង្ក។
នៅពេលដែលព្រះបាទស្រីសុរិយោពណ៌មកគ្រងរាជ្យសម្បត្តិនៅកម្ពុជាវិញ ព្រះអង្គបានប្ដូររាជធានីទៅក្រុងឧដុង្គ ហើយក៏គង់នៅរាជវាំងទួលបាសាននេះផងដែរ។ ដោយមិនចង់ឱ្យនគរកម្ពុជាស្ថិតក្រោមចំណុះរបស់សៀម ព្រះបាទស្រីសុរិយោពណ៌ក៏បានប្ដូរទៅភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយព្រះចៅនគរអណ្ណាម ដែលកាលណោះមានរាជធានីនៅក្រុងវ៉េ (Hue) ដោយបានស្ដីដណ្ដឹងព្រះនាងអង្គចូវ (បុត្ររបស់ព្រះចៅក្រុងវ៉េ) ឱ្យរៀបអភិសេកជាមួយព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី២ ដែលជារាជបុត្ររបស់ព្រះអង្គ។
៦៖ នាគ្រិស្ដសករាជ ១៥៩៦-១៦០៣ (ក្នុងសម័យឧដុង្គ) មានក្សត្រ៣អង្គគង់នៅរាជវាំងទួលបាសាន ក្នុងនោះមានព្រះអង្គតន់ទី១ ព្រះអង្គអន និងសម្តេចកែវហ្វាពញាញោម ដែលមានតែការបង្កសង្គ្រាមដណ្ដើមរាជបល្ល័ង្ក បង្កអសន្តិភាព ហែកហួរទឹកដី និងធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដីខ្មែរជាច្រើនខេត្តខណ្ឌថែមទៀតផង។
សូមបញ្ជាក់ថា ខេត្តបាសានមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រ៖ នៅទិសខាងកើតមានបឹង នៅទិសអាគ្នេយ៍មានទន្លេមេគង្គ នៅទិសខាងត្បូងមានព្រៃធំ ដែលសុទ្ធតែជាសក្ដានុពលទេសចរណ៍ថ្មីសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរ ដែលចូលចិត្តដំណើរទេសចរណ៍បែបវប្បធម៌ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងធម្មជាតិ៕ https://freshnewsasia.com/.../147827-2020-02-08-10-51-33...
0 comment

ដោយ៖ ស៊ុល រ៉វី
ភ្នំពេញ៖ «ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍»មានទីតាំងក្នុងស្រុកស្រីសន្ធរ ខេត្តកំពង់ចាម កសាងឡើងពីថ្មបាយក្រៀមក្នុងសតវត្សរ៍ទី១១ ស្ថិតក្នុងរចនាប័ទ្មបាភួន។ សព្វថ្ងៃប្រាសាទនេះបាក់បែកសល់តែទ្វារនិងបន្សល់នូវគ្រឿងលម្អសំណង់ ធ្វើពីថ្មភក់ដូចជា ផ្ដែរឆ្លាក់ពីទេវកថានិងហោជាងប៉ុណ្ណោះ។
«ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍» ជាប្រាសាទវ័យចំណាស់មួយក្នុងស្រុកស្រីសន្ធរដែលទំនងជាកសាងឡើងក្នុងសតវត្សរ៍ទី១១ នៃរចនាប័ទ្មបាភួន។ ទោះបីប្រាសាទនេះ បាក់បែកបន្សល់តែទ្វារតែប្រាសាទនេះនៅតែទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ដោយសារតែផ្ដែរដែលជាគ្រឿងលម្អប្រាសាទធ្វើពីថ្មភក់ រក្សាសភាពរឹងមាំនៅឡើយហើយផ្ដែរនោះទៀតសោត ត្រូវបានឆ្លាក់ឡើងអំពី ទេវកថាមួយចំនួនផងដែរ។
ស្ថិតក្នុងភូមិខ្យាអំពិល ឃុំបារាយណ៍ស្រុកស្រីសន្ធរ «ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍» ត្រូវបានស្ថាបត្យករបុរាណសាងសង់លើទីទួលដីលើកជារាងចតុកោងកែង ជាអតីតរាជធានីទួលបាសាន ឬរាជធានីស្រីសឈរដែលមានគូទឹកព័ទ្ធជុំវិញ។ នៅឯប៉ែកខាងកើតនៃប្រាសាទនេះវិញ មានបារាយណ៍ធំមួយ ដែលមានទំហំបណ្ដោយ៧៥០ម៉ែត្រ និងទទឹង៤៥០ម៉ែត្រ ត្រូវបានអ្នកស្រុហៅថា «ស្រែបឹង»។
ជាប្រាសាទទោល ស្ថិតក្នុងទីតាំងអតីតរាជធានីខ្មែរសម័យកណ្ដាល«ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍»ត្រូវបានដូនតាខ្មែរកសាងឡើង ពីថ្មបាយក្រៀមប៉ុន្តែដោយពេលវេលាកន្លងទៅយូរឆ្នាំ ធ្វើឲ្យប្រាសាទមួយនេះ បាក់បែកនៅសស់ត្រឹមតែទ្វារប៉ុណ្ណោះ។
ដ្បិតប្រាសាទចំណាស់មួយនេះ បាត់បង់រូបរាងមួយផ្នែកធំ តែក៏បានបន្សល់នូវផ្ដែរ ដែលនិយាយពីទេវកថាខ្លះផងដែរនៅរក្សារូបរាង។ចម្លាក់លើផ្ដែរដែលជាគ្រឿងសម្រាប់លម្អប្រាសាទ ត្រូវបានធ្វើឡើងអំពីថ្មភក់ ដោយផ្ដែរទាំងនោះរួមមានផ្ដែរកូរសមុទ្រទឹកដោះ ក្រឹស្ណទ្រភ្នំ រឿងរាមកេរិ៍ ឥសូររាំ និងផ្ដែរវិស្ណផ្ទំលើនាគ។
ក្រៅពីនេះក៏មានហោជាងព្រះភិរុណជិះហង្ស ទ្វារបាល (អ្នកយាមទ្វារ)ព្រមទាំងរូបនាគតាមចែងប្រាសាទជាដើម។តាមរយៈសំណង់ស្ថាបត្យកម្ម «ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍»នេះ បុរាណវិទូសន្និដ្ឋានថា ទំនងជាកសាងឡើងក្នុងសតវត្សរ៍ទី១១ស្ថិតក្នុងរចនាប័ទ្មបាភួន។
បើតាមលោក សឹង ភារម្យប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្តកំពង់ចាម ប្រាសាទមួយនេះត្រូវបានគេស្គាល់ ដោយហៅថា «ប្រាសាទទួលបាសាន» ហើយប្រាសាទនេះទៀតសោតត្រូវបានជួសជុល ដោយសាងសង់ដំបូលប្រក់ក្បឿងឡើងវិញ ប្រមាណជាពីរឆ្នាំមកហើយ។
សូមជម្រាបផងដែរថា «ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍»មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងភូមិខ្យាអំពិល ឃុំបារាយណ៍ ស្រុកស្រីសន្ធរខេត្តកំពង់ចាម។ យោងតាមបញ្ជីស្ថានីយបុរាណប្រទេសកម្ពុជា របស់ក្រសួងវប្បធ៌មនិងវិចិត្រសិល្បៈ ចេញផ្សាយក្នុងឆ្នាំ២០១០កន្លងទៅខេត្តកំពង់ចាមមានប្រាសាទនៅមានរូបរាងចំនួន២៦, ប្រាសាទបាក់បែកបន្សល់គ្រឹះប្រាសាទចំនួន១៤និងទីតាំងដែលជាកន្លែងយកថ្មចំនួន២៩ ផងដែរ៕
(ដកស្រង់ចេញពី បញ្ជីឈ្មោះបែងចែកប្រាសាទស្ពានបុរាណ មន្ទីរពេទ្យបុរាណ នៅតាមរាជធានីខេត្ត របស់អគ្គនាយកដ្ឋានបេតិកភណ្ឌនៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ)

 

0 comment